Ένα από τα  βασικά χαρακτηριστικά της Κρητικής δίαιτας είναι η μεγάλη κατανάλωση λαχανικών και, γενικώς, τροφών φυτικής προελεύσεως. Οι Κρήτες τρώνε περισσότερα λαχανικά και χόρτα στο δυτικό κόσμο! Καταναλώνουν τριπλάσιες ποσότητες λαχανικών και κηπευτικών απ' όσα καταναλώνουν οι άλλοι Ευρωπαίοι! Είναι ένα ακόμη μυστικό καλής υγείας, αφού μ' αυτόν τον τρόπο προσλαμβάνουν άφθονες φυτικές ίνες, αρκετές ποσότητες βιταμινών και άλλες θρεπτικές ουσίες, απαραίτητες για τον άνθρωπο. Τα λαχανικά πιστεύεται ότι βοηθούν την ομαλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και προσφέρουν βιταμίνες απαραίτητες για το μεταβολισμό διαφόρων ιστών (όπως π.χ. η Β12 για την παραγωγή του αίματος). Πολλά λαχανικά που καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες στην Κρήτη περιέχουν μεγάλες ποσότητες απαραιτήτων πολυακόρεστων λιπαρών οξέων που συντελούν στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νόσων.
Μερικά από τα κηπευτικά της Κρήτης έχουν έρθει από άλλες περιοχές της γης το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι εκείνο της ντομάτας, που σήμερα οι ειδικοί ιστορικοί της διατροφής πιστεύουν πως ενσωματώθηκε τόσο γρήγορα στην κουζίνα του νησιού, ώστε να έχει συμβάλει στη διαμόρφωση του χαρακτήρα της Κρητικής διατροφής. Η ντομάτα της Κρήτης δεν παράγεται ούτε με ορμόνες, ούτε ωριμάζει σε τεχνητές συνθήκες και ως εκ τούτου περιέχει μεγάλες ποσότητες αντιοξειδωτικών ουσιών.
Τα αγροτικά προϊόντα της Κρήτης, τα αγγούρια, τα κολοκυθάκια, τα άλλα λαχανικά παράγονται σε εύφορες πεδιάδες του νησιού, εκεί που δεν χιονίζει ποτέ και το θερμόμετρο επιτρέπει ακόμα και στην καρδιά του χειμώνα σε μια παρέα να γευματίσει στην ύπαιθρο. Οι συνθήκες καλλιέργειας αυτών των προϊόντων είναι περίπου ιδανικές, κοντά σε παραλίες του νότου από τις οποίες δεν φεύγουν ποτέ τα χελιδόνια, γιατί δεν χρειάζεται να αλλάξουν το ήπιο κλίμα της Κρήτης.
Ο Κρητικός καλλιεργητής είναι ευνοημένος από τη φύση που κάνει τη δύσκολη δουλειά του πιο εύκολη αρκεί να διατηρήσει τον ακατάλυτο έρωτα με τη γη του. Δεν χρειάζεται πετρέλαιο για να κρατά ψηλά τη θερμοκρασία γιατί έχει σύμμαχο του τον διαρκώς χαμογελαστό ήλιο που αναδεικνύει το διακριτικό άρωμα και την ιδιαιτερότητα της γεύσης. Αυτό είναι ένα ακόμη μυστικό των Κρητικών. Μπορούν να τρώνε κάθε μέρα κηπευτικά γιατί απολαμβάνουν τη φυσική γεύση και το άρωμα τους.
Το βλέπουμε συχνά σε ξένους επισκέπτες που έχουν συνηθίσει τα χωρίς γεύση προϊόντα που αναπτύσσονται σε ξένο (τεχνητό) περιβάλλον, χωρίς τις γεμάτες ζωή ακτίνες του ήλιου. Η γεύση των Κρητικών κηπευτικών προϊόντων θυμίζει την παλιότερη εποχή, είναι αυθεντική και τόσο ελκυστική που ξαφνιάζει.
Τα κηπευτικά της Κρήτης καλλιεργούνται σε εκτεταμένες παραθαλάσσιες περιοχές, στο νοτιότερο σημείο της Ευρώπης στην περιοχή της Ιεράπετρας, στη Μεσαρά, στα νότια του Ρεθύμνου, στις παραλιακές περιοχές του Σελίνου, της Κισάμου και σε άλλες περιοχές. Στον Κρητικό νότο υπάρχουν περιοχές που οι καλλιέργειες κηπευτικών δεν χρειάζονται θερμοκηπιακή κάλυψη ακόμη και το χειμώνα!